Geschiedenis
De rijke historie van de kleine Vlijt.
Toen we de Vlijt kregen was ons vrij weinig bekend van de historie van de kleine Vlijt. We wisten dat hij in de dertiger jaren was gebouwd, maar niet precies wanneer. Wel was bekend dat hij voor Jan Kelderman was gemaakt door zijn vader. Dankzij dhr. W. Blom zijn we nu wel de hoogte van de rijke geschiedenis van de kleine Vlijt. Na jarenlang elders gewoond te hebben kwam hij weer terug in Marle, en wel in zijn voormalig ouderlijk huis. Hij doet heemkundig onderzoek en heeft mede daardoor veel contacten in Marle en met oud-Marlenaren. Aangezien hij in zijn jeugd regelmatig gespeeld had in de molen vroeg hij zich af waar deze was gebleven. Enig navragen bracht hem bij ons. Hij vertelde ons dat er in Marle toch een beetje nare bijsmaak was achtergebleven na het vertrek van de molen. Dat is jammer, en iets waar wij altijd een beetje bang voor waren. Inmiddels is wel vast komen te staan dat er toen wel stappen zijn ondernomen om de molen te behouden in de regio, maar dat het niet gelukt was. Nu gebleken is dat de molen bij een echte molengek is terecht gekomen is de teleurstelling over het vertrek gelukkig verminderd. Grappig detail is dat de nieuwe mulder bijna net zo oud was toen de molen kwam als dhr Kelderman destijds.
Het begint in 1930. De molenaar van de Vlijt, Hermannus Cornelis Kelderman bouwt voor zijn zoontje Jan Hendrik Kelderman een speelmolen. Dit soort molens werd vroeger vaker gebouwd voor kinderen zodat zij al vroeg het molenaarsvak konden leren. In de Zaanstreek zijn ook nu nog enkele van dit soort molentjes te vinden. Kelderman bouwde de molen geheel uit zijn hoofd, zonder tekening of voorbeeld. Zijn zoon Jan leerde er de eerste beginselen van het molenaarsvak op.
Uit de foto's blijkt dat de kleine Vlijt vroeger een stenen onderbouw had. Dat verbaasde ons wel enigszins omdat de grote Vlijt ook een houten onderbouw heeft. Het verklaarde wel enige vreemde constructie details. Bijzonder is ook dat de stenen onderbouw gepleisterd was, en dat op dit pleisterwerk baksteentjes geschilderd waren.
De familie Kelderman, omstreeks 1945. Rechts J.Kelderman, links zijn zus en hun ouders in het midden.
Een fraaie kleurenfoto van de molen in 1961. Foto collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort, objectnummer
In 1981 is de kleine Vlijt meeverhuisd met dhr. Kelderman naar de Broekslag in Wijhe. Kelderman woonde daar in bij mw. Bakker. De stenen onderbouw werd gesloopt en vervangen door een houten, dezelfde als nu nog onder de molen staat. De foto hieronder toont hoe de molen daar heeft gestaan. Dhr Kelderman vertelde ons nog dat hij noordenwind moest hebben op die plek. Grappig genoeg is dat op de nieuwe plaats ook de beste wind...
Toen deze mevrouw in 1997overleed verhuisde dhr. Kelderman naar een aanleunwoning bij het verzorgingshuis Weijtendaal in Wijhe. De molen werd weggehaald van de Broekslag en verdween achter een heg in een tuin in Raalte. Na verloop van tijd werd het plan opgevat om de molen op de dierenweide bij het Weijtendaal te plaatsen, en werd de molen opgeknapt door dhr. Hemeltjen en enkele hulpen.
Hierdoor weten we nu ook wanneer de verticale planken zijn omgezet in de Zweedse potdeksels zoals ze er nu nog opzitten. De weeg is niet vervangen toen, de stelling wel. Hoewel deze dus niet zo oud was moesten wij hem toch helemaal vernieuwen, afgezien van de plankjes.
De Vlijt bij het Weijtendaal
Dhr. Kelderman bij de Vlijt
In 2004 werd de molen afgebroken vanwege de slechte staat en verdween hij opnieuw achter een heg. Totdat dhr. van de Leeuw liefhebbers zocht en vond.
Op 1 november 2006 is molenaar Jan Kelderman overleden op de leeftijd van bijna 85 jaar. Enige tijd daarvoor was hij bij ons om zijn molentje te openen. Het ging toen al niet zo best met hem hoewel hij in de weken daarvoor regelmatig te kennen gaf dat hij uitzag naar het weerzien met zijn molentje.
Dhr. Kelderman op de stelling van de Vlijt.
J.H. Kelderman (*13-11-1921 Marle- † 1-11-2006 Heino)